This is not a Film
Een kunstenaar wil creëren, zijn visie uitwerken op de voor hem meest geschikte manier. This is not a Film van Jafar Panahi laat zien wat er gebeurt als je een filmmaker verbied zich artistiek uit te drukken. Deze documentaire werd op een USB stick in een taart Iran uitgesmokkeld en is een van de 15 overgebleven kanshebbers voor een Oscarnominatie voor beste documentaire dit jaar.
Panahi zit met huisarrest in zijn appartement in afwachting van zijn hoger beroep. Hij is wegens vermeende propaganda tegen het regime veroordeeld tot een celstraf van zes jaar en heeft een verbod gekregen van 20 jaar lang om films te maken, scripts te schrijven, Iran te verlaten of interviews te geven. Volgens Ebert zijn Panahi's film in essentie eigenlijk helemaal niet politiek geladen, maar het bleek alsnog genoeg voor deze straf. Hij zit al maanden thuis en is het wachten zat, dus hij besluit om maar wat te gaan doen en met zijn iPhone op te nemen (geen film, dat mag niet). We zien hoe hij ontbijt en met zijn advocaat belt. Echt rooskleurig ziet het er niet uit en hij nodigt een vriend uit om wat scènes voor te lezen en uit te beelden uit zijn laatste script, wat hij waarschijnlijk nooit zal verfilmen.
Zijn vriend heeft wel een camera mee, waarmee de meeste scènes in This is not a Film zijn opgenomen. Er wordt gebeld, gepraat over cinema, Panahi laat een aantal stukjes van zijn eerdere films zien en vertelt van een aantal scènes van niet afgemaakte film hoe hij die voor zich zag. Middenin een scène valt hij stil en als zijn vriend vraag waarom hij stopt, probeert hij verder te gaan. Dit blijkt teveel. ''Als we een film konden vertellen, waarom zouden we dan films maken?", verzucht Panahi in pijn en verdwijnt uit beeld om zich te herpakken. Het zijn momenten als deze die de film zijn kracht geven, het is een testament van de drang van de kunstenaar die verboden wordt zich te uiten, en we zien wat dit met iemand doet.
Er zitten langzamere scènes in 'This is not a Film', sterker nog, een groot gedeelte van de film is het Panahi zelf die in beeld is. Dit maakt hem wellicht ongeschikt voor het grotere publiek, maar voor filmliefhebbers die zich interesseren in het medium zelf, een staat die kunstenaars de mond snoert, een filmmaker die tegen het hem opgelegde verbod ingaat en toch een soort film maakt, kan deze 75 minuten durende documentaire eigenlijk niet laten liggen. Panahi vertelt op een gegeven moment dat je als regisseur veel dingen helemaal niet regisseert. Veel gebeurt gewoon, vanuit de acteurs, of vanwege toeval... Ook 'This is not a Film' eindigt met een waarschijnlijk ongeplande scène, die echter behoorlijk indrukwekkend is en zijn situatie perfect uitdrukt. Een prachtige afsluiting van een 'niet-film' over een geketende kunstenaar.
8/10
Geen opmerkingen:
Een reactie posten