Achtervolging op de fiets - Premium Rush (2012)

Achtervolging op de fiets - Premium Rush (2012)

Premium Rush belooft in de trailer een actiefilm te zijn met spectaculaire achtervolgingen op de fiets door New York traffic. Met acteurs Gordon-Levitt en Michael Shannon aan boord lijken alle ingrediënten voor een heerlijk actiefilm aanwezig.

Wilee (Joseph Gordon-Levitt) is een waaghals fietskoerier in New York die een geheimzinnige envelop moet bezorgen. Hierbij wordt hij tegengewerkt door Michael Shannon (Boardwalk Empire), die een gokverslaafde cop speelt met schulden (I'm the guy you don't fuck with') en de envelop te pakken wil krijgen. Tegelijkertijd heeft hij het aan de stok met zijn vriendinnetje (Dania Ramirez) die hun collega Manny van zich af moet slaan. Manny kent overigens geen groter plezier dan Wilee dwarsbomen, terwijl hij 'lekker puh'-achtige zinnetjes uitkraamt. Dit resulteert in allerlei achtervolgingen op de fiets, dwars door het verkeer van New York heen.

Bordkartonnen karakers
Helaas worden de door de trailer gecreëerde verwachtingen niet alleen niet ingelost, Premium Rush is zelfs behoorlijk slecht. Een pakkend verhaal is afwezig en wat de makers aan plotlijnen hebben bedacht is zo verschrikkelijk voorspelbaar en cliché dat het zuchtmomenten oplevert. De karakters zijn daarnaast dermate eendimensionaal dat je bijna zou denken dat het bewust gedaan is. Met name Manny, die geen andere missie lijkt te hebben dan Wilee af te troeven en diens vriendin te scoren, is een goede kanshebber voor beste bordkartonnen karakter. Verwonderlijk als je bedenkt dat regisseur David Koepp eigenlijk primair een scripschrijver is (Jurassic Park, Spider-Man). Misschien minder verbazingwekkend als we bedenken dat hij ook degene is die we mogen bedanken voor Indiana Jones and the Kingdom of the Crystal Skull.



Zowel Michael Shannon als Joseph Gordon-Levitt hebben de afgelopen jaren behoorlijk aan de weg getimmerd en misschien hadden ze zin in een schijtfilmpje tussendoor. Hoe het ook zij, hun talenten worden totaal niet benut in deze film. Dania Ramirez heeft weinig meer te doen dan het showen van haar zorgvuldig in beeld gebrachte voorgevel en had er zonder moeite uitgeschreven kunnen worden, wat eigenlijk voor de meeste karakters geldt. Zo ook een politieagent die Wilee steeds maar niet te pakken krijgt en op allerlei momenten terug blijft komen in de film. Het enige dat hij doet is de makers een excuus geven om weer een achtervolging te filmen. Daarbij is hij ook nog eens zo dom en onhandig op zijn fiets dat hij totaal geen partij is voor bikewizard Wilee.

Ingebouwde TomTom
De achtervolgingen op de fiets zijn vrij aardig in beeld gebracht en het op de fiets tussen druk verkeer racen is best een spektakel. De film grossiert dan ook in dat ging maar net goed momenten. Een aardige vondst is dat wanneer het bijna fout dreigt te gaan, we te zien krijgen hoe Wilee visualiseert hoe hij uit een situatie kan komen, welke route hij wel en niet kan nemen. Helaas wordt dit daarna nog twee keer gebruikt en dan kennen we het trucje inmiddels al. 'Wat kunnen we hier nou nog doen', hoor je de makers denken. 'Fuck it... We doen gewoon Wilee's built in TomTom truc nog een keer!'. En dan gaat het toch een beetje te gemakkelijk voelen.

Premium Rush is behoorlijk teleurstellend als je verwachtingen hebt, maar als verstand op nul popcorn film zal hij voor veel kijkers toch aangenaam kunnen zijn, al is het dan alleen maar voor de leuk in beeld gebrachte achtervolgingen op de fiets. Wie echter iets van een verhaal of karakterontwikkeling zoekt, kan beter wat anders gaan kijken, want daarin faalt de film jammerlijk. Een gemiste kans, want hier had meer mee gedaan kunnen worden. Alleen de aanwezigheid van goede acteurs, leuke actie en degelijk camerawerk zijn niet genoeg voor een voldoende, zeker niet wanneer een film het op andere punten zo laat liggen.

5/10

Shame (2011) – Indringend portret van een seksverslaafde

Shame (2011) – Indringend portret van een seksverslaafde

Orgasmes. En veel. Steve McQueens Shame is een van de meer gewaagde films van het afgelopen jaar. We zijn getuige van hoe Brandons (Michael Fassbender) leven, dat volledig in dienst staat van zijn seksverslaving, verstoord wordt door de komst van zijn zus Sissy (Carey Mulligan).



Obsessief van orgasme tot orgasme
Shame opent met een shot van Fassbender die in bed naar het plafond ligt te staren. Het is niet direct duidelijk wat er in hem omgaat. Is hij depressief? Maakt hij zich zorgen? Of denkt hij wellicht aan niets specifieks…? Hierop volgt al snel een montage van wat er zoal wél in hem omgaat. We zien hoe hij flirt in de trein met een vreemde, een hoertje ontvangt en naakt door huis loopt terwijl hij de belpogingen van zijn zus negeert en het antwoordapparaat laat opnemen. Brandon gaat van orgasme naar orgasme zonder dat hij hier direct genot aan lijkt te beleven. Sterker nog, we zien hem later in het verhaal klaarkomen met een blik van intense pijn, woede en afschuw. Seksuele bevrediging en genot zijn niet wat hij nastreeft en beleeft met zijn seksuele escapades. Weinig mensen zijn vies van seks, maar Brandons gedrag lijkt eerder hyperseksueel, een vorm van een obsessief-compulsieve stoornis (OCD).

Sissy’s persoonlijkheid lijkt het tegenovergestelde van Brandons georganiseerde, koele karakter. Waar hij vaak amper emotie toont en niet lijkt te weten wat empathie of warmte tussen twee mensen inhoudt, is zij juist wanhopig op zoek naar tederheid en bevestiging. Wanneer zij bij hem intrekt, wordt duidelijk dat zij in hun verleden een trauma hebben beleefd dat hen beide op verschillende wijze affecteert. We leren in de film nooit wat dit is (misbruik lijkt voor de hand liggend), maar wel dat het een stempel op hun persoonlijkheden heeft gedrukt dat tot op de dag van vandaag voortduurt. Sissy is de katalysator die Brandons zorgvuldig georkestreerde leven uit balans brengt, met gevolgen.

De rustige stijl van Steve McQueen
Regisseur Steve McQueen liet met Hunger (2008) al zien dat hij een filmmaker is om in de gaten te houden. Met Shame bewijst hij andermaal een regisseur te zijn met een duidelijke visuele gave, in de ingetogen zin van het woord. Het tempo van de film ligt erg laag, wat McQueen mooi ondersteunt door zijn shots voort te laten duren en de camera te laten blijven hangen op bijvoorbeeld het gezicht van Fassbender. Behalve de rust die de shots en montage zelf uitstralen, is de structuur van de film zelf in zekere mate ook symmetrisch, waarbij het einde van de film de openingsshots spiegelt. De muziek bestaat uit mooie, maar soms enigszins droevig stemmende instrumentale begeleiding van Harry Escott, Bach, jazzy nummers van John Coltrane en Chet Baker, maar ook Blondie valt te horen. Al met al is dit een soundtrack die de film goed ondersteund.

Spellbinding Fassbender
Michael Fassbender geeft een van de beste performances van het jaar, zo niet zijn carrière, en dat zegt veel. Dit is een rol die weinig acteurs aan zouden hebben gedurfd. Al sinds Band of Brothers (2001) is zijn ster rijzende terwijl hij grote films als X-men: First Class afwisselt met kleinere projecten als Fish Tank. Met de rol van Brandon zet hij echter een voorlopige kroon op zijn werk, waarbij hij een wereld van pijn en woede toont, versluierd achter een schijnbaar emotieloze blik. Af en toe wordt de sluier eventjes opgelicht en krijgen we een flard te zien van hoe hij zelf de compulsieve neigingen die zijn leven bepalen, en pijn daarvan, ervaart. De Golden Globe dit jaar ging echter naar Clooney voor The Descendants, wat wellicht ook iets met het controversiële karakter van Shame te maken zou kunnen hebben. Het Oscarcomité durfde hem niet eens te nomineren. Mulligan acteert eveneens goed, zoals we van haar gewend zijn.



Een piemel!
Wat de controverse betreft, full frontal male nudity is hier sinds Verhoeven en Rutger Hauer niet verrassend meer, maar in Amerika is dat anders. Daar heeft het iets meer impact wanneer een acteur als Fassbender meerdere keren met zijn zwabberende Schlong door het beeld kuiert om daarna eens uitgebreid te gaan staan plassen. Ook Mulligan bedekt zich niet wanneer haar broer plotseling binnen komt. Hij kijkt niet opzij en Shame is er de film niet naar om de camera wel weg te draaien.

Shame is een ontzettend sterk staaltje filmmaken en karakterstudie, maar tegelijkertijd niet plezierig om naar te kijken op de wijze zoals dat bij andere films het geval is. Je voelt de leegte van Brandons leven en de pijn die hij heeft. Ondanks het onderwerp is de uitvoering dermate stijlvol en Fassbenders performance zó sterk, dat ik Shame simpelweg niet af kan raden, uitgezonderd voor personen die weten dat ze het geduld voor een langzamere film niet op kunnen brengen...

eerder verschenen op Nadelunch.com

8/10

Een geketende kunstenaar - This is not a Film (2012)

This is not a Film

Een kunstenaar wil creëren, zijn visie uitwerken op de voor hem meest geschikte manier. This is not a Film van Jafar Panahi laat zien wat er gebeurt als je een filmmaker verbied zich artistiek uit te drukken. Deze documentaire werd op een USB stick in een taart Iran uitgesmokkeld en is een van de 15 overgebleven kanshebbers voor een Oscarnominatie voor beste documentaire dit jaar.

Panahi zit met huisarrest in zijn appartement in afwachting van zijn hoger beroep. Hij is wegens vermeende propaganda tegen het regime veroordeeld tot een celstraf van zes jaar en heeft een verbod gekregen van 20 jaar lang om films te maken, scripts te schrijven, Iran te verlaten of interviews te geven. Volgens Ebert zijn Panahi's film in essentie eigenlijk helemaal niet politiek geladen, maar het bleek alsnog genoeg voor deze straf. Hij zit al maanden thuis en is het wachten zat, dus hij besluit om maar wat te gaan doen en met zijn iPhone op te nemen (geen film, dat mag niet). We zien hoe hij ontbijt en met zijn advocaat belt. Echt rooskleurig ziet het er niet uit en hij nodigt een vriend uit om wat scènes voor te lezen en uit te beelden uit zijn laatste script, wat hij waarschijnlijk nooit zal verfilmen.

Zijn vriend heeft wel een camera mee, waarmee de meeste scènes in This is not a Film zijn opgenomen. Er wordt gebeld, gepraat over cinema, Panahi laat een aantal stukjes van zijn eerdere films zien en vertelt van een aantal scènes van niet afgemaakte film hoe hij die voor zich zag. Middenin een scène valt hij stil en als zijn vriend vraag waarom hij stopt, probeert hij verder te gaan. Dit blijkt teveel. ''Als we een film konden vertellen, waarom zouden we dan films maken?", verzucht Panahi in pijn en verdwijnt uit beeld om zich te herpakken. Het zijn momenten als deze die de film zijn kracht geven, het is een testament van de drang van de kunstenaar die verboden wordt zich te uiten, en we zien wat dit met iemand doet.



Er zitten langzamere scènes in 'This is not a Film', sterker nog, een groot gedeelte van de film is het Panahi zelf die in beeld is. Dit maakt hem wellicht ongeschikt voor het grotere publiek, maar voor filmliefhebbers die zich interesseren in het medium zelf, een staat die kunstenaars de mond snoert, een filmmaker die tegen het hem opgelegde verbod ingaat en toch een soort film maakt, kan deze 75 minuten durende documentaire eigenlijk niet laten liggen. Panahi vertelt op een gegeven moment dat je als regisseur veel dingen helemaal niet regisseert. Veel gebeurt gewoon, vanuit de acteurs, of vanwege toeval... Ook  'This is not a Film' eindigt met een waarschijnlijk ongeplande scène, die echter behoorlijk indrukwekkend is en zijn situatie perfect uitdrukt. Een prachtige afsluiting van een 'niet-film' over een geketende kunstenaar.

8/10

magisch mooie cinema - Beasts of the Southern Wild

Beasts of the Southern Wild (2012)

Tussen alle Battleships en Abraham Lincoln: Vampire Hunters in zou je bijna vergeten dat er ook nú nog films worden gemaakt die je de adem kunnen benemen. Beasts of the Southern Wild laat zien dat je geen enorm budget of getrainde acteurs nodig hebt.



The Bathtub is een arme, gemengde gemeenschap van mensen die afgezonderd van de rest van de wereld proberen te overleven. Dit is een plek net buiten de levees, de dijken die New Orleans beschermen. Hushpuppy is zes jaar oud en leeft samen met haar drinkende, ruwe vader – die ook nog een ernstige aandoening heeft – in een krakkemikkige, armoedige woning. Het zijn haar blik, interpretatie en logica die ons in deze film begeleiden. Hoewel het dagelijks leven hard is, maakt zij zich meer zorgen over aurochs, mythische beesten die onder de smeltende ijskappen zitten en achter hen aan komen. De oplettende kijker weet instinctief dat Katrina eraan komt en dat er weinig heel zal blijven van deze struggling community. Maar dat is niet waar de film over gaat.

Een harde wereld gezien vanuit een kind
Hushpuppy neemt de wereld in zich op en verklaart de mysteries die ze tegenkomt op haar eigen manier. Kinderen houden er hun eigen logica op na en voor haar is The Bathtub de mooiste plek die er is, mede ingefluisterd door haar vader Wink. Hij heeft er geen problemen mee om haar eten te geven met de melding: “Share it with the dog”, of haar een flinke lel te verkopen, maar tegelijkertijd ziet hij het als zijn levensdoel om haar te leren hoe ze zich kan redden in de wereld en wil hij wel degelijk voor haar zorgen. Hushpuppy weet niet beter dan dat haar moeder is weggezwommen en zó mooi was dat het vuur aanging en het water ging koken wanneer ze langsliep. Als de orkaan voorbij is, Hushpuppy’s vader zieker wordt en de aurochmonsters dichterbij komen, gaat de kleine held op zoek naar haar moeder.



Een magisch debuut
Regisseur Benh Zeitlin heeft nooit eerder een langere film gemaakt. Hushpuppy’s vader wordt gespeeld door Dwight Henry. Het geeft niet als je die niet kent, Henry is namelijk eigenaar van de Buttermilk Drop Bakery and Cafe in New Orleans, een zaak die hij ook zelf leidt, en hij had geen enkele ervaring tot hij voor deze rol werd gevraagd. Toch is hij onbegrijpelijk goed. Ook Quvenzhané Wallis had nog nooit geacteerd voor deze film en was vijf jaar oud toen ze gecast werd uit duizenden andere audities. Het is niet moeilijk te zien waarom. Zeitlin heeft het script zelfs aangepast aan haar standvastige charisma omdat hij wist dat hij goud in handen had. Wallis knalt van het scherm en levert een prestatie af vergelijkbaar met Keisha Castle-Hughes in Whale Rider of Anna Paquin in het ook zo prachtige The Piano.



De beelden van Beasts of the Southern Wild zijn sprookjesachtig mooi geschoten. Ietwat gritty, maar cinematograaf Ben Richardson (ook al een rookie) weet mooi de juiste toon te treffen, waarmee hij in Cannes terecht in de prijzen viel. Iets soortgelijks kan eigenlijk ook over de muziek worden gezegd. New Orleans is een muzikale smeltkroes bij uitstek en de muziek is van Dan Romer en regisseur Benh Zeitlin zelf. Het broeierige, jazzy en ook wat Cajun sfeertje wordt prachtig ondersteund door deze soundtrack. De Bayou-omgeving en de setting zien er geweldig uit, woningen zijn opgebouwd uit van alles en nog wat, een boot bestaat uit de achterkant van een pick-up met vaten eronder, beelden van een hemelvullend vuurwerk of een orkaan zijn overweldigend. Je kunt een hoop doen met een budget van één miljoen. Het ziet eruit als een veelvoud daarvan.

****

eerder verschenen op nadelunch.com

Moonrise Kingdom - tòch Wes Anderson bestand

Moonrise Kingdom (2012)

Wes Anderson wordt wel eens omschreven als een love him or hate him regisseur. Ik heb lang gedacht bij het tweede kamp te horen, maar na het zien van Moonrise Kingdom lijkt een herevaluatie op zijn plaats.

Geen goed begin
Het zal lente 2002 geweest zijn dat ik als 22-jarige filmliefhebber naar de sneak preview ging en daar The Royal Tenenbaums voorgeschoteld kreeg. Het is tot op heden de enige keer geweest dat ik na de pauze weggelopen ben bij een film. De vreemde stijl en aanwezigheid van Ben Stiller en Owen Wilson waren totaal niet waar ik die avond op zat te wachten. Tien jaar later kan ik me niet bijzonder veel meer herinneren van die film, maar het zou zomaar kunnen dat hij binnenkort een herkansing krijgt. Na Fantastic Mr. Fox die ik eerder dit jaar zag, kon ik nu ook Andersons meest recente film zeer waarderen.

Wes Andersons kleurrijke wereld
Filmliefhebbers die bekend zijn met Anderson werk roemen hem om zijn originele visie. Zijn films zijn lastig met die van andere filmmakers te vergelijken. Het is bijvoorbeeld niet het verhaal van de film wat op de voorgrond treedt, maar eerder de sfeer en de kleuren. Je zou zeker kunnen zeggen dat Moonrise Kingdom over een verliefd (pre)puberstelletje gaat dat er samen vandoor gaat en de zoektocht van de scouting en haar ouders die daarop volgt. Toch lijkt dit bij Anderson slechts als kapstok te dienen om een sfeervolle, kleurrijke wereld te creëren die soms wel iets wegheeft van een 'Kubrickiaanse kijkdoos'. De karakters lijken soms bijna los te staan van de sets wat een soortgelijk gevoel kan geven als het perspectief van Fantastic Mr. Fox. Anderson heeft er tevens voor gekozen deze film op 16mm op te nemen, misschien om het midden jaren zestig sfeertje te versterken. Ook zijn veel shots symmetrisch opgebouwd wat een lichtelijk vervreemdend effect heeft, maar stilistisch toch aantrekkelijk is. Hoe dan ook, de sfeer spat van het scherm, al is het een sprookjesversie van de sixties vibe zoals je die vaak in realistisch bedoelde films ziet. 

Er is een behoorlijk blik acteurs open getrokken, onder andere Bruce Willis, Edward Norton, Bill Murray, Frances McDormand, Tilda Swinton, Harvey Keityel en Jason Schwartzman komen voorbij. Zij leveren stuk voor stuk prima prestaties, maar geen van hen weet echt de aandacht naar zich toe te trekken, wat echter de focus van de film waarschijnlijk wel ten goede komt. Het zijn namelijk debutanten Jared Gilman en Kara Hayward die als het verliefde stelletje de motor van de film vormen. Hun onschuldige liefde, voorzichtige seksualiteit (als we het zo mogen noemen) en scènes samen zijn eigenlijk ook het leukst. Al lijken de chemie en dialogen tussen beide spelers soms wat houterig of vreemd, in het universum van Anderson stoort dit geen moment en je kunt je bij hem zelf afvragen of het niet zijn bedoeling is geweest.

kinderseksualiteit of vertederende kalverliefde
Op filmsites zoals Moviemeter doen sommige leden hun beklag over de manier waarop de film met de liefde tussen de twee jonge hoofdpersonen omgaat. Een belangrijk punt van kritiek als dit inderdaad zo zou zijn, maar dit is onterecht naar mijn mening. Hoewel er een aantal momenten zijn waarvan ik me in kan denken dat een handjevol mensen daar wel eens aanstoot aan zou kunnen nemen, wordt hier mijns insziens juist smaakvol en misschien wel eerlijker mee omgegaan dan in andere films. Nergens ontstaat het gevoel dat Anderson deze scènes als opwindend heeft bedoeld, integendeel, vertedering overheerst. Beide kinderen zijn totaal niet met sex bezig, meer met hun verliefdheid. Hoewel het kijkwijzer advies 12 jaar en ouder als advies geeft, ben je als ouder in de eerste plaats zelf verantwoordelijk voor wat je je kinderen voorschotelt. Een ouder die zonder verder te kijken dan zijn of haar neus lang is, een kind naar Ted laat gaan omdat er een beer op de poster staat, is zelf verantwoordelijk voor die luiheid. Hoewel Moonrise Kingdom in geen enkel aspect op Ted lijkt, is dit geen film die bedoeld is voor 12-jarigen, wat wellicht een beetje wordt weggegeven door het feit dat hij voornamelijk in filmhuizen draaide. Maar mocht er toch een verdwaalde 12-jarige per ongeluk deze film zien, dan zou ik zeer verbaasd zijn als deze geshockeerd was van een verwijzing naar een erectie.

Moonrise Kingdom zal geen film voor iedereen zijn, daar is Wes Anderson een te eigenzinnige filmmaker voor. Wie voornamelijk Blockbusters kijkt kan de film misschien beter nog even laten liggen tot hij of zij zichzelf betrapt op de gedachte 'komt er nou alweer een Transformers uit?' Voor wie juist wel zin heeft in een film met een geheel eigen sfeer, mooie cinematografie en muziek (Alexandre Desplat) kan met Moonrise Kingdom een prachtige film zien en voor zichzelf bekijken of hij het eens is met alle rave reviews van de critici.

****